Werking kabelpont
Werking kabelpont is een artikel over het principe wat ten grondslag ligt aan een veerpont die we veel in het Hollandse landschap aantreffen: de kabelveerpont. De meeste veerponten over de nederlandse “grote” rivieren zijn kabelponten. Veerponten waren vroeger roeiveren.
De vaartuigen, meestal boerenschouwen of vliegers, werden geroeid, geboomd of gewrikt, maar er bestonden ook overhaalponten (kabelponten), gierponten en zelfs halve ponten.
De kabelpont is dus begonnen als overhaalpont. Een strak gespannen kabel tussen de beide oevers waarlangs een pontje “heen en weerde” waarbij de pontbaas met houten blokken of een soort van mechanisme de pont langs de kabel trok. In de loop der jaren is dit principe geëvolueerd en tegenwoordig bestaan er vele soorten kabelponten.
Werking kabelpont
De website binnenvaarttaal geeft als definitie voor de kabelpont de volgende omschrijving:
Een heen-en-weer, die langs een over het water gespannen staaldraad, een verbinding tussen twee oevers onderhoud.
Ook vond ik:
Een pont die geleid door kabels overvaart.
Eerst hieronder een schematische weergave van het principe van de werking kabelpont.
NB: bij veel pontje zijn er twee kabels om de boel in het gareel te houden.
Er vaart in Ouderkerk aan de Amstel in de zomer nog een soort “moeder aller pontjes”. Dit prachtige stukje historisch erfgoed laat veel zien van de historie het kabelpontje maar ook nog van de techniek zoals hij tegenwoordig word toegepast. Daarom extra aandacht voor het Jan Coevertveer (1937) in dit artikel werking kabelpont.
Tegenwoordig is het doel van de kabels is er voor te zorgen dat de pont niet afdrijft. In de loop der jaren is de techniek dusdanig vooruit gegaan dat de pont met voortstuwing de kabel niet meer primair nodig heeft. Gevolg is bijvoorbeeld dat de kabel niet meer zo strak staat.
Werking kabelpont anno 2000
De kabel dient niet meer om de pont voort te bewegen maar om hem in koers te houden.
Werking kabelpont in beeld
Het mechaniek om de kabel strak te trekken.
Let vooral op de overeenkomst tussen dit mechanieken en het mechaniek dat verderop op deze pagina door het Jan Couvertveer in Ouderkerk word gebruikt.
Er bestaan ook bepaalde types veerboten die een extra kabel gebruiken voor de voortstuwing. Het vaartuig trekt zich met behulp van een motor aan deze kabel naar de overkant. Soms ook gebruikt men een heen en weer gaande kabel en staat de motor die deze een kabel laat rondgaan op de wal. Ook de reeppont (een soort gierpont) en de hoogkabelpont zijn kabelponten.
Een reeppont is een pont die net als de gierpont gebruik maakt van de stroming. Door scheef te gaan liggen of gebruikt te maken van Zwaarden duwt de stroom de pont vooruit, zij het langzaam. Een gierpont zit vast aan een gierkabel die weer aan een ankerbootje vast zit, meestal via nog 2 gierbootjes.
De reeppont loopt over 2 kabels die haaks over de rivier zijn gespannen. Met katrollen kan de boot schuin gelegd worden waarna de stroming de rest doet.
Een hoogkabelpont is een pontje dat over water vaart waar geen scheepvaartverkeer is zodat de kabel kan blijven zitten. Dit soort pontjes vind je veel in natuurgebieden, in wandelroutes of als speelpontje in parken en speeltuinen.
Handbediende pontjes bij Oost- en West Knollendam
De met een motor voortbewogen kabelponten maken tegenwoordig meestal gebruik van een roerpropeller. De roerpropeller is een speciaal soort scheepsschroef. De schroef zit in een speciale behuizing (“pod”) onder het schip.
Aangezien de behuizing zelf gedraaid kan worden is een is een roer niet meer nodig en is het schip beter manoeuvreerbaar. Zogenaamde Z-drives en L-drives worden al bijna 50 jaar gebruikt bij relatief kleine schepen, zoals sleepboten en veerboten vanwege de grote manoeuvreerbaarheid.
Regels rondom de pont
Een klein schip moet voorrang verlenen aan een vertrekkende, kerende of overstekende veerpont, Art. 6.23 BPR Dat is duidelijk, maar hoe kan je nou zien of veerpont vertrekt? Dat is dus gokken aan de hand van sluitende slagbomen of een omhoogkomende kabel.
Het Watersportverbond wil dan ook dat veerponten verplicht worden bij vertrek een wit rondom schijnend flikkerend licht te voeren (augustus 2009)
Schematische weergave van de verlichting van veerponten.
Bron: PDF van de stichting “varen doe je samen” – Varen doe je samen
Bron
- Wikipedia.nl
- Vaartips.nl (Binnenvaart-taal)
Geef een reactie