Werking Kabelpont, Kabelveerpont of heen en weer

Werking kabelpont

Werking kabelpont is een artikel over het principe wat ten grondslag ligt aan een veerpont die we veel in het Hollandse landschap aantreffen: de kabelveerpont. De meeste veerponten over de nederlandse “grote” rivieren zijn kabelponten. Veerponten waren vroeger roeiveren.

De vaartuigen, meestal boerenschouwen of vliegers, werden geroeid, geboomd of gewrikt, maar er bestonden ook overhaalponten (kabelponten), gierponten en zelfs halve ponten.

De kabelpont is dus begonnen als overhaalpont. Een strak gespannen kabel tussen de beide oevers waarlangs een pontje “heen en weerde” waarbij de pontbaas met houten blokken of een soort van mechanisme de pont langs de kabel trok. In de loop der jaren is dit principe geëvolueerd en tegenwoordig bestaan er vele soorten kabelponten.

Werking kabelpont

De website binnenvaarttaal geeft als definitie voor de kabelpont de volgende omschrijving:

Een heen-en-weer, die langs een over het water gespannen staaldraad, een verbinding tussen twee oevers onderhoud.

Ook vond ik:

Een pont die geleid door kabels overvaart.

Eerst hieronder een schematische weergave van het principe van de werking kabelpont.

kabelpont schema

NB: bij veel pontje zijn er twee kabels om de boel in het gareel te houden.

Er vaart in Ouderkerk aan de Amstel in de zomer nog een soort “moeder aller pontjes”. Dit prachtige stukje historisch erfgoed laat veel zien van de historie het kabelpontje maar ook nog van de techniek zoals hij tegenwoordig word toegepast. Daarom extra aandacht voor het Jan Coevertveer (1937) in dit artikel werking kabelpont.

Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Het mechaniek dat de kabel op spanning houd
Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Aan de andere kant net zo eentje. De “machinist” zorgt er voor dat de kabel strak word gezet en weer los word gemaakt als de pont er is. Zo kunnen de bootjes gewoon doorvaren.
Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Een belangrijk moment: het pontje is aan de overkant. De kabel word los gelaten. De watersporters kunnen er weer veilig door.
Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Hier zie je harde werker die de boot naar de overzijde trekt. Hij doet dat met een houten klos waarmee hij het pontje langs de kabel trekt.
Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Het zware werk nogmaals in beeld.

Tegenwoordig is het doel van de kabels is er voor te zorgen dat de pont niet afdrijft. In de loop der jaren is de techniek dusdanig vooruit gegaan dat de pont met voortstuwing de kabel niet meer primair nodig heeft. Gevolg is bijvoorbeeld dat de kabel niet meer zo strak staat.

Werking kabelpont anno 2000

De kabel dient niet meer om de pont voort te bewegen maar om hem in koers te houden.

Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Het geleidingsmechanisme zichtbaar op de pont bij Lith. Dit is trouwens de reservepont van de stichting De Maasveren.
Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Hier zie je de kabels en kettingen op de grond liggen.
Werking Kabelpont, Kabelveerpont

Werking kabelpont in beeld

Het mechaniek om de kabel strak te trekken.
Let vooral op de overeenkomst tussen dit mechanieken en het mechaniek dat verderop op deze pagina door het Jan Couvertveer in Ouderkerk word gebruikt.

Werking Kabelpont, Kabelveerpont
De kabels naar de geleiders op de veerpont.
Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Duidelijk zichtbaar de kabels en de geleiders op deze relatief kleine pont.

Er bestaan ook bepaalde types veerboten die een extra kabel gebruiken voor de voortstuwing. Het vaartuig trekt zich met behulp van een motor aan deze kabel naar de overkant. Soms ook gebruikt men een heen en weer gaande kabel en staat de motor die deze een kabel laat rondgaan op de wal. Ook de reeppont (een soort gierpont) en de hoogkabelpont zijn kabelponten.

Een reeppont is een pont die net als de gierpont gebruik maakt van de stroming. Door scheef te gaan liggen of gebruikt te maken van Zwaarden duwt de stroom de pont vooruit, zij het langzaam. Een gierpont zit vast aan een gierkabel die weer aan een ankerbootje vast zit, meestal via nog 2 gierbootjes.

De reeppont loopt over 2 kabels die haaks over de rivier zijn gespannen. Met katrollen kan de boot schuin gelegd worden waarna de stroming de rest doet.

Een hoogkabelpont is een pontje dat over water vaart waar geen scheepvaartverkeer is zodat de kabel kan blijven zitten. Dit soort pontjes vind je veel in natuurgebieden, in wandelroutes of als speelpontje in parken en speeltuinen.

Handbediende pontjes bij Oost- en West Knollendam

Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Mooi voorbeeld van een zelfbedieningspontje. De ketting loopt over de bodem. Met grote wielen mag de klant het pontje zelf naar de overkant “draaien”.
Werking Kabelpont, Kabelveerpont
Het draaimechaniek om het pontje naar je toe te halen als het aan de andere kant ligt. Hetzelfde mechaniek staat op het pontje zelf om het te bedienen.
Werking Kabelpont, Kabelveerpont
En de fiets- en wandeltoerist mag dan vol aan de bak. Hard gaat het niet.

De met een motor voortbewogen kabelponten maken tegenwoordig meestal gebruik van een roerpropeller. De roerpropeller is een speciaal soort scheepsschroef. De schroef zit in een speciale behuizing (“pod”) onder het schip.

Aangezien de behuizing zelf gedraaid kan worden is een is een roer niet meer nodig en is het schip beter manoeuvreerbaar. Zogenaamde Z-drives en L-drives worden al bijna 50 jaar gebruikt bij relatief kleine schepen, zoals sleepboten en veerboten vanwege de grote manoeuvreerbaarheid.

Regels rondom de pont

Een klein schip moet voorrang verlenen aan een vertrekkende, kerende of overstekende veerpont, Art. 6.23 BPR Dat is duidelijk, maar hoe kan je nou zien of veerpont vertrekt? Dat is dus gokken aan de hand van sluitende slagbomen of een omhoogkomende kabel.

Het Watersportverbond wil dan ook dat veerponten verplicht worden bij vertrek een wit rondom schijnend flikkerend licht te voeren (augustus 2009)

Schematische weergave van de verlichting van veerponten.

Werking Kabelpont, Kabelveerpont

Bron: PDF van de stichting “varen doe je samen” – Varen doe je samen

Bron

index

Deze site gebruik geen cookies, trackers of andere spyware. Daarom hoeft u ook nergens mee akkoord te gaan of iets te weigeren. Wij staan voor een puur en schoon internet waarbij u veilig en onbekommerd kunt surfen op het World Wide Web. Wij wensen u veel leesplezier: iGer & NetPerk.

Geplaatst

in

door

Reacties

2 reacties op “Werking Kabelpont, Kabelveerpont of heen en weer”

  1. Peter Coevert avatar
    Peter Coevert

    Goedemorgen,
    Wat een leuk stuk. Maar is het mogelijk om mijn vaders en onze achternaam goed te veranderen.
    Het is het Jan Coevertveer.
    M.v.g. Peter CoEvert

    1. NetPerk avatar

      Geachte Hr CoEvert,

      Wat leuk dat u reageert op mijn site.

      Wist u trouwens dat er nog een apart artikel staat op mijn website over het Jan Coevertveer?
      Kijk hier maar even: Jan Coevertveer

      En geloof het of niet, maar daar had ik uw naam wel goed gespeld 🙂

      Groetjes,
      Netperk, webmaster.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *