De wandelroute Edam heet eigenlijk de Seedijckroute (8.5 km). De wandelroute Edam gaat voor een deel langs de dijk van het IJsselmeer. Maar minstens even leuk zijn het deel door het Noord-Hollandse landschap en natuurlijk het prachtige stadje Edam. Daarom noem ik dit artikel ook wandelroute Edam.
Edam is een prachtig en historisch stadje aan de oevers van het IJsselmeer. Het heeft een historie om jaloers op te zijn die al begint rond 1200. De wandelroute Edam is dan ook meer een dagje uit dan een wandeling. Verderop adviseer ik dan ook eerst de wandeling langs de dijk en het achterland te maken en dan pas de stad in te gaan. Daar kun je dan nog uren rondstruinen en genieten van de uitstekende horeca.
Attentie
- Deze route kan niet gelopen worden tussen 15-03 en 15-06 i.v.m. het broedseizoen.
Edam in het kort
Edam ontstond bij een dam aan de IJe of E die in de Zuiderzee uitmondde. Omstreeks 1230 werden de zeegaten van de Zuiderzee afgedamd. Bij de dam moesten de goederen worden overgeladen en kon tol worden geheven. Zo kon Edam tot een handelsplaats uitgroeien. Scheepsbouw, haringvisserij en kaashandel brachten Edam tot grote bloei.
Een kaasfabriek zul je tegenwoordig niet meer vinden in Edam. De Edammertjes en hun kleine broertjes en zusjes zijn industrie producten geworden. Alleen een symbolische kaasmarkt, een monument en een toeristenwinkeltje met kaasjes herinneren nog aan de rijke historie van dit stadje.
Tijdens mijn wandeling kom ik een uitermate vriendelijke oude man tegen die me dit allemaal verteld. Ook dat er tijdens hoog water een keer 1500 koeien in de kerk hebben gestaan om ze in leven te houden.
Wandelroute Edam (De Seedijck route)
Officieel gaat de route langs het IJsselmeer, vroeger de Zuiderzee of Suydersee. Daar hebben ze een wandelroute door Edam aan vastgeplakt. Je hoeft je in Edam niet echt aan de route te houden. Gebruik het kaartje maar als plattegrond en ga lekker Edam Verkennen. Het heeft een uitermate charmant en bijzonder oud centrum.
Zie foto 23 en 24 (helemaal onderaan) voor de kaartjes van Edam.
- Download hier Foto 23 – Met de rechtermuisknop “opslaan als …”
- Download hier Foto 24 – Met de rechtermuisknop “opslaan als …”
Korte Beschrijving
Als u langs het oorgat bij het fort komt moet u de dijk op lopen. De stickering van deze wandeling is niet meer volledig en het is niet altijd duidelijk hoe je moet lopen. Op een aantal plaatsen kun je beneden aan de dijk door het hek. De zijweg naar links de weilanden in is duidelijk zichtbaar. De stickering is beter te volgen als je de route met de klok mee loopt.
Je kunt natuurlijk de route lopen die begint met Edam zelf. Het is hoe dan ook een leuk rondje van 8.5 kilometer. Maar nog leuker is het om eerst even de route langs de Seedijck of Zuiderzeedijk te lopen en daarna pas in het historische Edam rond te lopen. Steegjes, straatjes, mooie huisjes en prima horeca maken een bezoekje aan dit ‘dorpje’ de moeite waard.
Historie Edam
Edam ontstond bij een dam aan de IJe of E die in de Zuiderzee uitmondde. Omstreeks 1230 werden de zeegaten van de Zuiderzee afgedamd. Bij de dam moesten de goederen worden overgeladen en kon tol worden geheven. Zo kon Edam tot een handelsplaats uitgroeien. Scheepsbouw, haringvisserij en kaashandel brachten Edam tot grote bloei.
Volgens een legende zouden de Edammers in 1219 op een kruistocht de Haarlemmers te hulp zijn gekomen bij de belegering van Damietta in Egypte. Als beloning voor hun dappere optreden mochten de Edammers van de Duitse keizer drie sterren in hun wapen opnemen.
Graaf Willem V verleende Edam in 1357 stadsrechten, niet in de laatste plaats uit eigenbelang. In deze tijd woedde namelijk de strijd tussen de Hoeken en de Kabeljauwen: een gevecht om de macht tussen het grafelijke gezag en de regenten in de steden. Het was voor Graaf Willem V belangrijk om de steden aan zijn kant te krijgen.
Maar ook voor de inwoners stond veel op het spel. Zo nam de rechtszekerheid voor de burgers toe, omdat schout en schepenen nu zelf recht konden spreken. Heel belangrijk is dat Edam toestemming kreeg om een nieuwe haven naar zee te graven.
Dit werden er twee: de Voorhaven en het Oorgat. Daarmee ontstond niet alleen een veel betere scheepvaartverbinding met de stad, maar binnen- en buitenlandse handelsschepen konden nu veel makkelijker via het Purmermeer naar andere grote Noord-Hollandse steden varen. Ook mocht driemaal per jaar een markt worden gehouden. Al deze gebeurtenissen droegen bij aan de economische groei van de nieuwe stad.
De kaasmarkt had vanaf de zestiende eeuw in belangrijke mate de economie van Edam bepaald. Op 16 april 1526 kreeg Edam van keizer Karel V het recht van vrije weekmarkt alsmede het recht van Waag, waarvoor jaarlijks 90 gulden aan de grafelijkheid moest worden betaald.
Op 2 maart 1574 werd dit recht van Waag door Willem van Oranje eeuwigdurend vergeven als dank voor de goede samenwerking tijdens het beleg van Alkmaar. In 1544 bepaalde Karel V dat de open verbinding van Edam met de Zuiderzee moest worden gesloten om het achterland te beschermen tegen de werking van eb en vloed.
Edam was hier zeer fel tegen gekant, omdat men vreesde dat zonder de schurende werking van het getij de haven zou kunnen dichtslibben. In 1570 vernielden de Edammers dan ook de sluisdeuren. De sluis betekende het einde van de ambities van Edam om nog eens tot een grote havenstad uit te groeien.
Bij de Foto’s
- 23: Kaartjes van Edam.
- 24: Kaartje “Edam-centrum-OpenTopo” by Jan Willem van Aalst
