De Schotse hooglanden, rivieren, meren en geografie
De Schotse Hooglanden (Engels:Scottish Highlands, Schots-Gaelisch: A’Ghaidhealtachd, Schots: Hielans) is een streek die ligt in Schotland, een deel van Groot-Brittannië in het Verenigd Koninkrijk. De streek valt min of meer samen met het raadsgebied (council area) en de voormalige regio Highland.
De Schotse Hooglanden bestaan geografisch uit twee delen, de Grampian Mountains in het zuidoosten, gescheiden van de Northwest Highlands door de Great Glen in het noordwesten.
De Highlanders hebben een oude cultuur, waarvan de kilt, whisky en doedelzakmuziek bekende onderdelen zijn. Hun geschiedenis kent perioden van voorspoed maar ook dieptepunten zoals de 18e- en 19e-eeuwse Highland Clearances.
Geografie Het gebied is ongeveer tussen 445 miljoen jaar geleden en 415 miljoen jaar geleden ontstaan. Het is een Caledonisch plooiingsgebied. Het bergachtig, dunbevolkt gebied bevindt zich in het noorden van Schotland.
Zowel qua landschap als cultuur verschilt het van het zuidelijker gelegen Schotse laagland. Tot in de 19e eeuw spraken de meeste mensen hier Gaelic.
Tot aan de Slag bij Culloden, in 1746, waren de Hooglanden een roerig gebied, waar de centrale regering weinig controle had over de hoofden der clans, die zich als bijna onafhankelijke heersers gedroegen en vaak onderling oorlogjes uitvochten.
De Schotse Hooglanden
Midden door de Schotse Hooglanden loopt de Great Glen (het Grote Dal), een dal dat in voorgaande ijstijden door gletsjers is uitgesleten. De bergen rond dit dal ontstonden vele duizenden jaren geleden als gevolg van langs elkaar schuivende tektonische platen (de Great Glen breuklijn).
Zo ontstond er een heuvel- en bergachtig gebied met talloze valleien. Ook ontstonden er diverse meren (lochs), waaronder het beroemde Loch Ness.
De hoogste berg van de Britse Eilanden, Ben Nevis (1343 m), bevindt zich in het gebied, bij de stad Fort William. Het grootste gedeelte van de Highlands ligt boven de 900 meter en bestaat voornamelijk uit verlaten veen- en heidehoogvlakten.
Verder wisselen langgerekte dalen, diepe lochs (meren) en grillige granieten toppen elkaar af. De bergtoppen staan dikwijls volkomen geisoleerd en bestaan hoofdzakelijk uit kwartsgesteenten.
Enkele bezienswaardigheden zijn
- Armadale Castle, Gardens. Museum of the Isles,
- Skye Cairngorm: Mountain Funicular Railway Cape Wrath,
- Durness Castle: Tioram Cawdor Castle Dunrobin Castle,
- Golspie: Fort George Glen Orchy Glencoe Glenfinnan Loch Linnhe Loch Lochy Loch Ness Moray Firth Cruises,
- Inverness: Nationaal park, Cairngorms, Rannoch Moor, Skibo Castle Slagveld van Culloden, Smoo Cave,
- Durness: Urquhart Castle, West Highland Way, Isle of Skye
Kustlijn
Het vasteland van Schotland heeft een kustlijn van 9911 kilometer (6158 mijl). Inclusief alle eilanden is de kustlijn ongeveer 16.490 kilometer. De westkust heeft diepe inhammen. De oostkust is meer gelijkmatig, maar heeft wel veel grote estuaria of firths en zandstranden, bijvoorbeeld bij Aberdeen.
Eilanden
Schotland heeft zo’n 790 eilanden, waarvan de meeste voor de noord- en westkust liggen.
De meeste noordelijke en westelijke eilanden behoren tot één van de volgende drie eilandengroepen: de Shetlandeilanden, de Orkney-eilanden en de Hebriden. De Hebriden kunnen worden onderverdeeld in de Binnen-Hebriden en de Buiten-Hebriden.
De Shetland- en Orkneyeilanden vormen samen met Fair Isle de Northern Isles. Soms wordt ook Stroma hiertoe gerekend. Met een oppervlakte van 2225 km2; is Lewis and Harris het grootste Schotse eiland.
Veel van de Schotse eilanden komen bij een hoog tij onder water te staan, en in de Golf van Corryvreckan tussen Scarba en Jura is steeds een spectaculaire overgang tussen eb en vloed. Er zijn ook eilanden(groepen) in de Firth of Forth en de Firth of Clyde en in zoetwatermeren als Loch Lomond en Loch Maree.
De verst uit de kust van het Schotse vasteland gelegen eilanden zijn Saint Kilda en Rockall, dat ook door Ierland, Denemarken en IJsland wordt geclaimd. De Schotse eilanden hebben een gevarieerde topografie.
Mull, Skye en Arran zijn bergachtig, terwijl Tiree, Coll en de meeste Shetlandeilanden vlak of laag gelegen zijn. Van de Orkney-eilanden is Hoy heuvelachtiger en ruiger dan de andere eilanden van Orkney, terwijl van de Buiten-Hebriden Harris bergachtiger is dan North Uist, South Uist en Barraigh.
Rivieren
Schotland telt honderden rivieren en beken. De grootste zijn:
- Tay, 193 km
- Spey, 172 km
- Clyde, 171 km
- Tweed, 156 km
- Dee, 137 km
- Don, 132 km;
- Forth, 105 km
- Findhorn, 101 km
- Deveron, 98 km
- Annan, 79 km.
Meren
Zoetwatermeren staan in Schotland bekend als lochs, met de uitzondering van het Lake of Menteith en enkele kunstmatige meren. De grootste meren zijn:
- Loch Lomond, met 71.1 km2 het grootste zoetwatermeer van Groot-Brittannië Loch Ness, 56.4 m2
- Loch Awe, 38.5 km2
- Loch Maree, 28.6 km2
- Loch Morar, 26.7 km2
- Loch Tay, 26.4 km2
- Loch Shin, 22.5 km2
- Loch Shiel, 19.6 km2
- Loch Rannoch, 19.1 km2
- Loch Ericht, 18.7 km2
Geef een reactie