Het ontstaan van de Amsterdamse School ligt globaal rond 1910. Het is een bouwstijl die behoort tot de Moderne Bouwkunst. De Moderne bouwkunst bestaat uit 35 tot 40 verschillende bouwstijlen. De periode loopt van eind 1800 tot heden. Rond het ontstaan van de Amsterdamse school gebeurt er veel meer in de Architectuur, ingegeven door een groeiende welvaart, bevolkingsgroei en de emancipatie van de lagere klasse. Bouwstijlen uit de periode van het ontstaan van de Amsterdamse School zijn:
- Chicago School (1870 – 1910)
- Chaletstijl (ca. 1870 – 1910)
- De Beaux-Arts (1885 – 1920)
- Organische architectuur (vanaf eind 1800)
- Tuinstadbeweging (vanaf 1898)
- Um 1800 (1905 – 1914)
- Heliopolische stijl (1905 – 1935)
- Futurisme (1909 – 1916)
- Expressionisme (1910 – 1925)
- Art deco (1910 – 1930)
- Traditionalisme (1910 – 1950)
- Het Nieuwe Bouwen (1915 – 1960)
- De Stijl, kubisme (1917 – 1930)
- Constructivisme (1919 – 1934)
- Functionalisme, Bauhaus (1920 – 1930)
- Internationale Stijl (1920 – 1932)
Het ontstaan van de Amsterdamse School
Het moderne bouwen word gezien als een reactie op de zogenaamde neostijlen. Neostijlen zijn bouwstijlen waarin wordt teruggegrepen op de oude architectuur van de gotiek, de renaissance en de barok. Het tijdperk van de neostijlen begint rond 1815. Elementen uit de oude architectuur worden naar believen toegepast.
De architectenpraktijk waarin M. de Klerk, P.L. Kramer en J. van der Meij werkzaam waren (de feitelijke oprichters van de Amsterdamse School) was van Eduard Cuypers, neef van Pierre Cuypers, de bouwer van het CS en het Rijksmuseum (1827-1921). De familie Cuypers uit Roermond was fameus vanwege hun Neo-gotische stijl van bouwen.
Binnen de moderne bouwkunst was het expressionisme van de Amsterdamse School dan weer de tegenpool van het Nieuwe Bouwen. De stroming is een reactie op het rationalisme van Berlage die in de mening van de architecten van de Amsterdamse School te strak en te zakelijk was. In 1916 bekritiseerde Michel de Klerk het traditionalisme van Berlage. In dat verband is het ook van belang te melden dat de Beurs van Berlage (1898-1903) nadrukkelijk niet tot de Amsterdamse School behoort maar tot het Nederlandse traditionalisme.
In Amsterdam is na 1880 een grote economische bloei waardoor er veel wordt gebouwd en verbouwd. Hierdoor wordt ook aan de architectuur een nieuwe impuls gegeven. Vooral de neorenaissance is dan erg populair, een neostijl waarin de Oud-Hollandse stijl van de 17e eeuw herleeft. Veel openbare gebouwen zijn in deze periode gebouwd.
In Amsterdam zijn er veel bouwwerken in de bouwstijl van De Amsterdamse school gebouwd omdat er door de toename van het aantal minder draagkrachtige inwoners een groot woningtekort was van redelijke woningen. De socialistische gemeente speelde daarop in met veel nieuwbouw. Daarbij komt ook dat er in die tijd veel woningbouwverenigingen werden opgericht die als collectief gingen bouwen. De overheid stelde goedkope leningen beschikbaar waar de woningbouwverenigingen en coöperaties gebruik van konden maken om grote projecten te ontwikkelen.
Tegenover het schip in de Spaarndammerbuurt kun je daar treffende voorbeelden van zien. Een gebouw recht tegenover het is schip is gebouwd in de “Chaletstijl”. Ook hier torentjes, balkons maar ook gebruik van veel hout en heldere kleuren.
Het ontstaan van de Amsterdamse School kenmerkt zich door gebruik van expressieve en fantastische vormen, net als in het expressionisme. Deze expressionistische bouwstijl beheerste vanaf ongeveer 1910 tot eind jaren twintig de architectuur in Amsterdam (vooral in de woningbouw, scholen en bruggen) en de directe invloedsfeer van Amsterdam zoals het Gooi, het kunstenaarsdorp Bergen en het tuindersdorp Aalsmeer.
De bouwstijl was feitelijk een protest tegen de toenmalige regels omtrent wonen. Die waren functioneel en hielden nauwelijks rekening met de menselijke kant. De door de overheid gestelde eisen maakten het moeilijk om mooi te bouwen. Men vond dat er geen rekening werd gehouden met de bewoners en met de vormgeving en indeling van het gebouw.
In de Amsterdamse School is verder een duidelijk invloed van de Jugenstil, Art Nouveau en natuurlijk ook in hoge mate de Art Deco te zien.
Geef een reactie