Linge rivier loop en oorsprong
De rivier de Linge is een bijna 108 km lang riviertje in de Betuwe, Rivierenland. De Linge rivier loop en oorsprong probeert een beeld te geven van de loop van de rivier, de omliggende plaatsen en de historie. Dit artikel ‘ Linge rivier loop en oorsprong ‘ was ingewikkeld om samen te stellen.
Rivieren in Nederland zijn in de loop der eeuwen diverse van loop veranderd of voor waterbeheersing gebruikt c.q. aangepast. ‘Linge rivier loop en oorsprong’ heeft dan ook niet de pretentie een wetenschappelijk correcte weergave te zijn van de situatie rondom de historie en loop van dit uitermate charmante riviertje.
Ik hoop dan ook dat mensen die mij op al te erge fouten betrappen mij hier van op de hoogte stellen zodat ‘Linge rivier loop en oorsprong’ misschien om ieder geval historisch en geografisch juist is.
Linge rivier loop en oorsprong
De Linge is één van de langste rivieren van Nederland en loopt van Doornenburg tot aan Gorinchem. Hij is bijna 108 km lang en vormt samen met de omgeving één van de mooiste stukken van Nederland. De inlaat bij Doornenburg (uit het Pannerdensch Kanaal) is gecontroleerd. Het stuk tussen Zetten en Elst (Gelderland) is weinig meer dan een kaarsrecht kanaal.
De Linge tussen Tiel en Doornenburg
Tussen Tiel en Doornenburg ben ik nog niet geweest. Op de kaart kun je zien dat je de rivier hier op heel veel plaatsen niet kunt volgen. Bovendien is de Linge hier een heel stuk een recht kanaal. Uiteindelijk komt de Linge vlakbij de grens met Duitsland terecht in het Pannerdens kanaal. We zijn dan Rivierenland lang geleden gepasseerd.
Je kunt zien dat de Linge hier op sommige plaatsen een relatief smalle vaart is die af en toe meandert en op een echte rivier lijkt. Veel vaker is het niet meer dan een kanaal of vaart. Op sommige van die stukken is de rivier geschikt voor recreatie, maar dat is lokaal.
Bij Tiel gaat de Linge het Amsterdam – Rijnkanaal onderdoor en aan de andere kant is er dan nog een plassengebied. Maar al snel word het dan een soort vaart door de landerijen en kun je er niet of nauwelijks nog langs lopen of fietsen.
Tussen Opheusden en Zetten is het weer een beetje een rivier en kun je er langs fietsen. Maar na Zetten word het een kanaal en is de lieflijkheid definitief verdwenen. Tussen Elst en Bergerden/Angerden is het weer een riviertje en loopt er een lokaal fietspad langs de Linge.
Tussen Bemmel en Elst krijgt de Linge over een lengte van 9 kilometer een meanderend verloop. Het tracé van de nieuwe loop is ontleend aan een historische Rijnmeander die nog in de ondergrond zichtbaar is. Er komen geen stuwen in deze Nieuwe Linge, waardoor deze vrij kan afstromen. De Nieuwe Linge maakt deel uit van het Park Lingezegen.
Een klein stukje linge (een soort vaart) loopt naar de oude rijn, globaal in de buurt van Kesteren. Dit is een oud stroomgebied van de Rijn met stukjes recreatiegebied. Er is vervolgens ook nog het Linge-kanaal. Dit loopt vanaf het noord-westen van Zetten naar de Neder-Rijn. Vanaf hier word de Linge richting Elst een kanaal.
Kortom, tussen Tiel en het Pannerdens kanaal is de Linge een verrassing. Ik ga zeker nog die richting op, vooral ook omdat het een voor mij volledig onbekend stukje Nederland is. Ik zal dan ongetwijfeld verslag doen van mijn observaties rondom de Linge in zijn Oostelijke stroomgebied.
De Linge tussen Tiel en Gorinchem
Je kunt in de Linge niet overal varen. Voor de kleine pleziervaart geldt dat het feest begint bij de stuw in Buren bij de rivier de Korne. Vanaf dat punt kun je gewoon doorvaren. Hoe het voor Buren en Zoelen zit weet ik dus niet omdat ik er nog niet geweest ben.
Het lijkt er op dat je er nog een stuk (tot aan Tiel) met bijvoorbeeld een kano kan varen maar daarna houdt het op een gegeven moment wel op. In Tiel is de rivier feitelijk afgedamd in verband met wateroverlast rond 1300. De Linge is boven Zoelen een kunstmatige rivier en er lijken een aantal obstructies in te zitten zoals lage bruggen.
Wat fietsen betreft is het feest na Geldermalsen afgelopen. Daarna kan ik op de kaart nog maar nauwelijks stukjes fietspad langs de Linge zien. Wellicht dat je er wel kunt wandelen, de rivier ziet er daar op sommige plaatsen fraai uit alleen je kunt er niet komen.
Na Geldermalsen kom je nog wel langs een watertje te fietsen maar later ben ik er achter gekomen dat dit de Korne is.
De fietsers en andere recreanten langs de Linge tussen Gorinchem en Geldermalsen moeten er dus rekening mee houden dat je met een goede kaart en een paar flinke kuiten de rivier De linge nog wel verder kunt exploreren maar feitelijk is de pret wat de Westelijke loop van de Linge betreft bij Geldermalsen afgelopen.
Linge rivier loop en oorsprong
Tussen Zoelen en Gorinchem is er sprake een natuurlijke waterloop die tot in de 14e eeuw vanuit de Waal bij Tiel werd gevoed (de “Dode Linge”). Eeuwenlang vormde dit stroompje in Doornenburg niet meer dan een tochtsloot, bekend als de Rijn-Wetering.
Deze wetering begon volgens overlevering onder de mestvaalt bij het huis van veerman Jan van Driel. In 1304 werd de Linge echter in Tiel afgedamd, nadat zij twee jaar eerder in Gorinchem waarschijnlijk ernstige wateroverlast had veroorzaakt.
Hiermee was de wateroverlast echter nog niet geweken. Ook na de afdamming van de Dode Linge stond de binnenstad van Gorinchem soms nog blank. Dit probleem is opgelost door het graven van het Kanaal van Steenenhoek.
Dit kanaal takt zich vlak voor de binnenstad van Gorinchem af, en neemt het overtollige water met zich mee. Dit water wordt uiteindelijk bij Hardinxveld-Giessendam in de Beneden-Merwede geloosd.
De Linge kreeg de huidige breedte in 1951-1952, tijdens een grootscheepse verbetering van de waterafvoer. In de vroege Middeleeuwen heeft er een verbinding tussen de Linge en de huidige Lek bestaan, de zogenaamde Hagesteinstroom. Die is volledig verzand en niet meer in het landschap te herkennen.
De kruising met het Amsterdam-Rijnkanaal is opmerkelijk: hier verdwijnt de rivier onder het kanaal. Bij Zoelen komt de rivier samen met de Dode Linge. Vanaf dit moment gaat de Linge meanderen. Voorbij Tiel komt het Inundatiekanaal in de rivier uit, dat een onderdeel vormt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Een klein stuk stroomafwaarts, nabij Buurmalsen, stroomt de Korne in de Linge en even later, bij Tricht, ook de Bisschopsgraaf. Bij Gorinchem splitst de Linge zich in de Lingehaven met aan het eind de Lingesluis en wordt het water van de Linge afgevoerd door de normaal open staande Gorinchemse Kanaalsluis en met het water van het Boven Merwedekanaal via het Kanaal van Steenenhoek naar de Beneden Merwede afgevoerd.
De rivier is voor kleine schepen goed bevaarbaar vanaf de stuw in de Korne bij Buren tot Gorinchem. Grote schepen komen niet verder de rivier op dan de insteekhaven in Geldermalsen. De schepen mogen niet langer zijn dan 47 meter. Van Gorinchem tot Asperen zijn de max. toegestane afmetingen algemeen 60,00 x 7,50 x 2,25 m. Er gelden ook verschillende snelheidsbeperkingen, snel varen is overal verboden.
De afvoer van de Linge is afhankelijk van twee factoren
- de hoeveelheid water die wordt ingelaten vanuit het Pannerdensch Kanaal
- de hoeveelheid regen die is gevallen in het stroomgebied van de Linge.
In de zomermaanden kan het waterpeil in het Pannerdensch Kanaal te laag zijn voor het inlaten van water in de Linge.
Het Lingelandschap is voor een groot deel beschermd en valt onder Natura 2000, het netwerk van beschermde natuur in Europa. Staatsbosbeheer beheert en onderhoudt deze waardevolle natuur langs de Linge en heeft, waar mogelijk, gebieden opengesteld voor het publiek.
Ten zuiden van Leerdam ligt de Nieuwe Zuiderlingedijk. De dijk maakt deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Wat het gebied bijzonder maakt is de unieke combinatie van natuur- en waterbeheer. Er wordt vanuit de Linge water gepompt naar twee afgegraven plassen.
Het waterniveau in de eerste plas ligt hoger dan in de tweede plas. Hierdoor stroomt water wat langzaam naar het laagste punt. Het water passeert daarbij smalle doorgangen waardoor zuurstof wordt opgenomen.
Via een windwatermolen wordt het water in het omringende natuurgebied gepompt. Daarmee zal het moerasbos, en hopelijk ook de bijbehorende planten (waaronder orchideeën), terugkomen dat verdwenen is als gevolg van vervuiling en verrijking met meststoffen.
Voorbeeld van de charmante en authentieke bewoning langs de Linge.
Het Lingebos
Het jonge bos in dit recreatiegebied nabij Gorinchem bestaat vooral uit populieren. Op de zware komklei zijn de populieren omhoog geschoten. Op sommige plekken kregen ze gezelschap van eiken, essen en struiken. Inmiddels zijn veel populieren gekapt of uitgedund.
Hoewel het bos klein en drukbezocht is, leven er veel vogels. Bosuil, ransuil, wielewaal en nachtegaal horen tot de vaste broedvogels. Verder leven hier veel reeën.
Sportvisserij in de Linge
De sportvisser die graag in natuurlijke wateren vist kan in de Linge (vanaf Tiel) zijn lol op. De rivier bied een ruime variatie aan stekken. Je kunt met een bootje op pad of met gewoon vanaf de kant vissen. Er zijn prachtige rietkragen, overhangend struikgewas en bomen.
Er zijn inhammen, bochten, grote wateroppervlaktes en stukken met veel waterplanten. Toen ik met het pontje bij Enspijk over ging zat een visser er een snoekbaars van een centimeter of 70 schoon te maken. Het beest zag er prachtig uit.
Ook zijn er vele bruggen, sluizen, uitwaterende gemalen, oude gemalen, oude en nieuwe bouwwerken en haventjes waar je prima kunt vissen. De linge is bijzonder visrijk en je vind er voorn, brasems, bliek en winde en karper. De roofvis is ook heel goed vertegenwoordigd met roofblei, baars en snoek.
Vergunningen
Grote gedeelten van de rivier zijn opgenomen in de landelijke lijst. heb je hier een VISpas bij de hand met de landelijke lijst dan mag je hier vissen. Kijk wel in de lijst even na of de plek waar je wilt zitten echt is opgenomen.
Deze informatie komt van de website www.anglermaps.nl
Bronnen
- www.lingeweb.nl – Deze uitstekende website geeft veel informatie over de Linge maar vooral ook over de gemeenten die er langs liggen.
- www.staatsbosbeheer – De info over de Linge vind je onder de Linge of anders Betuwe
- www.wikipedia.nl – Zoekterm Linge
- www.anglermaps.nl – Zoekterm Linge
Geef een reactie