Ik ben een fetisjist op het gebied van de haarspeldbocht. Ik kan geen berg oprijden, lopen of fietsen zonder foto’s te maken één of meerdere haarspeldbochten. De mooiste haarspeldbocht heb ik tot op heden gezien in de Gorge du Tarn en natuurlijk de Franse alpen en de Drome. De col de Rousset zag er prachtige uit, de cote de Vigne in de Gorge du Tarn was heel bijzonder maar de mooiste moet ik nog gaan zien. En tijdens mijn volgende fietsvakantie in 2017 ga ik ze ook actief opzoeken. Zoals de Lacets de Montvrenier in de Valle de la Maurienne in de Franse Savoie. Weergaloos mooi en ik kan niet wachten om er heen te gaan.
Definitie van de haarspeldbocht
Eerst maar eens een paar definities en omschrijvingen:
- Van Dale: (in een weg) bocht van een halve cirkel met kleine straal
- Wikipedia: Een haarspeldbocht is de naam voor een zeer scherpe bocht in een bergweg. Een weg recht omhoog tegen een berghelling zal voor het meeste wegverkeer te steil zijn. Om dit voor het verkeer toch mogelijk te maken dat zij boven kunnen komen legt men de weg min of meer licht hellend aan de hoogtelijnen. De hellingsgraad kan dan betrekkelijk gering gehouden worden. Met het naar boven – of naar beneden – rijden ligt de diepte dan wel de bergwand steeds aan de andere zijde. De bochten die vaak zo’n 180 graden zijn, zijn genoemd naar de benen van een moderne haarspeld die op deze wijze gevouwen is.
- Internet: Een heel scherpe bocht van ongeveer een halve cirkel – Smalle bochten van 180 graden – Een zeer scherpe bocht in de weg, gelijkend op een haarspeld, die gebruikt wordt om op een beperkte ruimte sterke hoogteverschillen te overbruggen
Kenmerken van de Haarspeldbocht
Een belangrijk kenmerk van de haarspeldbocht is dat hij zonder veel ruimte te gebruiken in korte tijd veel meters omhoog kan gaan. Dat zie je mooi op onderstaande foto van één van de haarspeldbochten op Alpe d’Huez. Binnen 100 meter stijgt de weg zeker een meter of 15. Daarnaast een bijzonder fraaie haarspeld in de Gorge du Tarn op de Col de St. Rome de Dolan. (klik voor grote versie)
Een haarspeldbocht is vrijwel altijd een bocht van 180 graden. Kan soms iets minder zijn maar nooit veel. Het is dan al snel een dogleg. Voor de fietser is het belangrijk te weten dat de binnenkant van de bocht altijd steiler is dan de buitenkant. Dat kun je mooi zien aan de bochten op Alpe d’Huez die aan de buitenkant bijna vlak zijn.
Bierbuik-fietsers zoal ik kunnen daar dus even uitrusten. Ben je dus aan het klimmen en wil je energie sparen dan blijf je aan de buitenkant. Ben je een echte kuitenbijter die voor de snelste tijd gaat dan kun je het beste de bocht zo kort mogelijk maken en langs de binnenkant gaan.
Hoe neem je een haarspeldbocht
Zit je in de afdaling dan kun je op het steile gedeelte van de bocht makkelijk onderuit gaan. Ik heb dat zelfs een keer bijna zien gebeuren. Typisch gevalletje van onderstuur bij de fiets. De renner ging te hard, had te weinig gewicht op zijn voorwiel en gleed rechtdoor bijna de bocht uit. Hij kwam goed weg want hij ging bijna het ravijn in. Dus altijd het gewicht op je voorwiel houden, remmen voor de bocht en van buiten naar binnen sturen. Je moet de apex volgen, ook wel de ideale lijn genoemd. Hieronder een plaatje van 2 mogelijkheden om de bocht te nemen.
Op internet was men het er over eens dat A de snelste methode is maar voor tweewielers ook het meeste gevaar oplevert. Je komt namelijk met relatief hoge snelheid en een scherpe draai op het steile gedeelte terecht. Methode B is veiliger en vloeiender. In de wedstrijd is het echter ook de methode die de tegenstander de mogelijkheid biedt om je in te halen.
Gevaar
Het gevaar van een haarspeldbocht snel nemen is dat je hoe dan ook op de verkeerd baan terecht komt. Je kunt dat dus alleen doen als er verder geen verkeer is. Je moet dus ook altijd de bocht in- en voorbij kijken om te zien of er verkeer aankomt.
De haarspeldbocht in vreemde talen
- Engels: Hairpin
- Duits: Haarnadelcurve (ook wel serpentine)
- Frans: Lacet (virage en épingle à cheveux)
- Noors: Hårnålssvinger
- Italiaans: Tornante
- Chinees: 髮 夾 彎
- Fins: Hiusneula mutka
- Hawaii: hairpin hoʻohei
- Oekrains: крутий поворот
- Armeens: հերակալ ծունկ
- Albanees: kthesë e fortë
Enfin, de boodschap is duidelijk, elke taal een ander woord voor dit verschijnsel. Dat is overigens niet helemaal waar want de Engels term hairpin vind je terug in onder andere Hawaii, Zuid Afrika en Swahili. Dat is dus een term die wereldwijd bekend is kun je stellen. In het Esperanto is de term trouwens “harpinglon kurbiĝo” waar je met een beetje goeie wil ook het woord hairpin in terug vind.
Het ontbreken van haarspeldbochten
De haarspeldbocht vind je vaak in gebieden met hoge bergen terwijl in heuvelachtige gebieden vaak veel steilere hellingen voorkomen. Dit omdat men de moeite niet neemt om voor een kort stukje een haarspeldbocht aan te leggen. Een fietser die van Nederland naar Zwitserland fietste via de Ardennen vertelde dat je in de Ardennen veel steiler moest klimmen omdat ze in de alpen wel haarspelden aanlegden maar in de Ardennen niet.
Daar volgen ze gewoon de kromming van de heuvel en gaan recht naar boven of hooguit diagonaal de heuvel op. De gemiddelde hellingshoek is dus steiler en de weg korter. Ik heb zelf in Engeland en Schotland gefietst en je gaat steeds recht omhoog kleine heuveltjes op die vreselijk steil zijn om vervolgens weer heel snel heel kort te dalen. Vervelend fietsen, de hele dag bergen beklimmen terwijl je nooit ergens boven komt.
Hieronder een selectie van foto’s van haarspeldbochten zoals ik die tijdens mijn fietstochten door de bergen ben tegengekomen.
Geef een antwoord